چشم انداز سازمان دامپزشکی کشور در برنامه ششم توسعه 

مراحل برنامه ریزی

 

1- تحلیل و شناخت ماموریت، اهداف و استراتژی های جاری سازمان         

2- بررسی محیطی

1-2- تحلیل و شناخت محیط خارجی

2-2- تحلیل و شناخت محیط داخلی           

3- تدوین استراتژی ها        

4- اجرای استراتژی ها        

5- ارزشیابی نتایج   

3- تدوین استراتژی ها

 

1- تبیین ماموریت، چشم انداز، ارزش ها، تعین اهداف کلان، کلی، کمی، اتخاذ راهبرد ها

1-1-  ماموریت های سازمان دامپزشکی کشور

1-1-1- بررسی‌ بیماریهای‌ دامی‌، شناسایی‌ مناطق‌ و منابع‌ آلوده‌ و راه‌ سرایت‌ و طرز انتشار بیماریها

2-1-1- تامین‌ بهداشت‌ دام‌ کشور از طریق‌ پیش‌گیری‌ و مبارزه‌ با بیماریها همه‌گیر و قرنطینه‌ای‌ دام‌

3-1-1- همکاری‌ با وزارت‌ بهداشت‌ در امر مبارزه‌ با بیماریهای‌ مشترک‌ انسان‌ و دام‌

4-1-1- تاسیس‌ پستهای‌ قرنطینه‌ در نوار مرزی‌ و داخل‌ کشور به‌ منظور جلوگیری‌ از سرایت‌ بیماریهای‌ دامی‌، همچنین‌ کنترل‌ بهداشتی‌ و ورود و خروج‌ دام‌ و فرآورده‌های‌ خام‌ دامی‌ و نظارت‌ در نقل‌ و انتقال‌ آن‌ها و صدور گواهی‌ بهداشتی‌ دام‌ و فرآورده‌های‌ خام‌ دامی‌ که‌ به‌ خارج‌ صادر می‌شود

5-1-1- نظارت‌ بهداشتی‌ چراگاهها، مراتع‌، آبشخورها، محل‌ نگهداری‌ دام‌ و سایر تاسیسات‌ مربوط‌ به‌ پرورش‌ دام‌، همچنین‌ نظارت‌ بر کارخانه‌های‌ تولید خوراک‌ دام‌ از لحاظ‌ بهداشتی‌

6-1-1- نظارت‌ بهداشتی‌ کشتارگاهها و بازرسی‌ و معاینه‌ بهداشتی‌ گوشت‌ در کشتارگاههای‌ کشور، نظارت‌ بهداشتی‌کارخانه‌های‌ تولید و تهیه‌ فرآورده‌های‌ خام‌ دامی

7-1-1- اظهارنظر و نظارت‌ در مورد ساخت‌ ، ورود و صدور فروش‌ انواع‌ داروی‌ سرم‌، واکسن‌ و مواد بیولوژیکی‌ مخصوص‌ دام و صدور پروانه برای اشتغال‌ به‌ کار تهیه‌ و ترکیب‌ و فروش‌ داروهای‌ ساده‌، مرکب‌، واکسنها، سرمها، مواد بیولوژیکی‌ ، مواد ضدعفونی‌، سموم‌ و مواد دیگری‌ که‌ به‌ اشکال‌ مختلف‌ مورد مصرف‌ دامپزشکی‌ قرار می‌گیرد

8-1-1- مشارکت‌ در کنفرانس‌های‌ بین‌المللی‌ دامپزشکی‌ و اعزام‌ نماینده‌ به‌ این‌ کنفرانسها در حدود اعتبارات‌ مصوب‌ و پس‌ از تایید وزیر کشاورزی‌ ، همچنین‌ مبادله‌ اطلاعات‌ علمی‌ با مراکز و مراجع‌ علمی‌ دامپزشکی‌

9-1-1- تاسیس‌ و توسعه‌ شبکه‌های‌ دامپزشکی‌، همچنین‌ تربیت‌ کادر فنی‌ در مناطق‌ و مراکز دامداری‌ کشور و صدور پروانه تاسیس‌ بیمارستان‌ها و درمانگاههای‌ دامپزشکی‌، همچنین‌ اشتغال‌ به‌ مایه‌کوبی‌ و درمان‌ دام و سیاست گذاری و مدیریت تامین وسائل‌ و لوازم‌ فنی‌، داروها، واکسنها، سرمها، مواد بیولوژیکی‌، سموم‌ و مواد ضدعفونی‌ مربوط‌ به‌ مبارزه‌ با بیماریهای‌ دامی‌

10-1-1- حذف دام‌ بیمار یا مظنون‌ به‌ ابتلاء بیماری‌ یا ناقل‌ عامل‌ بیماری‌ و پرداخت غرامت به صاحب آن

  2-1- چشم انداز سازمان دامپزشکی کشور

1-2-1- پیشرو در کنترل و ریشه کنی بیماریهای استراتژیک دامی در منطقه

2-2-1- توانمند در نظام سلامت کشور با کنترل و ریشه کنی بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان و نظام مراقبت ایمنی تولیدات دامی و آبزی پروری

3-2-1- پویایی نظام مراقبت بیماری های واگیردار آندمیک، اگزوتیک، نوپدید، بازپدید و مخاطرات و تهدیدات بیوتروریسم

4-2-1- رقابت پذیر ی خدمات دامپزشکی با تکیه بر استاندارد های جهانی و به کمک دانش و فناوری های نوین و مشارکت حداکثری بخش خصوصی و تعاونی

5-2-1- دسترسی عادلانه اقشار مختلف مردم بویژه در مناطق عشایری و محروم به خدمات دامپزشکی

6-2-1- دارای تعامل سازنده و مؤثر با مجامع جهانی دامپزشکی  

3-1-  ارزش های سازمان دامپزشکی کشور

1-3-1- بهره مندی از نیروهای توانمند، متخصص، نوآور و کارآفرین

2-3-1- حمایت از پژوهش های کاربردی و به کار گیری نتایج آن در سطوح ملی و استانی

3-3-1- حفظ و صیانت از سرمایه‌های دامی کشور

4-3-1- احترام به حقوق و کرامت ذینفعان و ارائه خدمت صادقانه، رضایت مندی و پاسخگویی دقیق و به موقع به آنان

5-3-1- اعتقاد به مشارکت پذیری و انضباط در انجام وظایف و پرهیز از اسراف و تبذیر در امکانات و منابع

6-3-1- حفظ و صیانت از بهداشت، رفاه و حقوق حیوانات

 4-1-  اهداف بلند مدت سازمان دامپزشکی کشور (اهداف کلان برنامه استراتژیک، نتایج خاصی که سازمان می کوشد در تأمین مأموریت خود با همکاری سازمان ها و دستگاه های مرتبط  بدست آورد )

 1-4-1-  امنیت غذایی

2-4-1-  سلامت جامعه (  بهداشت عمومی/ سلامت غذایی)

 3-4-1-  استاندارد های بهداشتی تولیدات دامی در تجارت

5-1-  اهداف میان مدت سازمان دامپزشکی کشور (اهداف کلی برنامه جامع (توسعه)، نتایج خاصی که سازمان می کوشد در تأمین مأموریت خود بدست آورد)  

1-5-1- ارتقاء بهداشت و سلامت دام

2-5-1- ارتقاء بهداشت و تضمین کیفیت فراورده های خام دامی، خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک

3-5-1- ارتقاء کیفیت و بهداشت واحدهای تولیدی، توزیعی، عرضه و خدمات مرتبط با دامپزشکی

4-5-1- دسترسی کمی و کیفی  به بسته خدمات دامپزشکی

راهبردهای هدف 1: ارتقاء بهداشت و سلامت دام

1-1-5-1-  ارتقاء شاخص های کنترل بیماری های قابل انتقال بین حیوان و انسان        

2-1-5-1-  ارتقاء شاخص های کنترل بیماری های دام، طیور و آبزیان   

3-1-5-1-  ارتقاء ساختار بهداشتی واحدهای پرورش دام، طیور، آبزیان و صنایع مرتبط   

4-1-5-1-  توسعه بیمه دام   

5-1-5-1-  ارتقاء شاخص های رفاه دام

راهبردهای هدف 2: ارتقاء بهداشت و تضمین کیفیت فراورده های خام دامی، خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک

1-2-5-1-  ارتقاء شاخص های سلامت و بهداشت فراورده های خام دامی و خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک

2-2-5-1-  ارتقاء مطالعات کاربردی برای ارزیابی مخاطرات فراورده های خام دامی و خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک

3-2-5-1-  توسعه آزمایشگاه های کنترل کیفی فراورده های خام دامی و خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک

4-2-5-1-  به روز رسانی، اصلاح و رفع خلاء های قوانین و مقررات

5-2-5-1-  ارتقاء بهداشت ناوگان حمل و نقل

راهبردهای هدف 3: ارتقاء کیفیت و بهداشت واحدهای تولیدی، توزیعی، عرضه و خدمات مرتبط با دامپزشکی

1-3-5-1-  استقرار سامانه های GMP, HACCP  و .... در واحدهای تولیدی، توزیعی، عرضه و خدمات مرتبط با دامپزشکی

2-3-5-1-  توسعه رقابت پذیری تولیدات برای صادرات

3-3-5-1-  رتبه بندی واحدهای تولیدی، توزیعی، عرضه و خدمات مرتبط با دامپزشکی

4-3-5-1-  به روز رسانی، اصلاح و رفع خلاء های قوانین و مقررات

5-3-5-1-  ارتقاء شاخص های امنیت زیستی

راهبردهای هدف 4: دسترسی کمی و کیفی  به بسته خدمات دامپزشکی

1-4-5-1-  توسعه متوازن و توانمندسازی بخش دولتی و غیر دولتی دامپزشکی

2-4-5-1-  ارتقاء دانش و مهارت های ذینفعان

3-4-5-1-  توسعه خدمات دامپزشکی در مناطق روستایی/ عشایری

4-4-5-1-  مشارکت ذینفعان در سیاستگذاری، برنامه ریزی و ارائه خدمات دامپزشکی

5-4-5-1-  اصلاح ساختارهای دامپزشکی متناسب با شرایط و الزامات روز

6-4-5-1-  توسعه ارتباطات و ارائه خدمات به ذینفعان با استفاده از فناوری های نوین هوشمند و مدیریت دانش اطلاعات

7-4-5-1-  بسترسازی مناسب برای استفاده از فرصت های بین المللی و منطقه ای و سازمانهای تخصصی

6-1-  اهداف کوتاه مدت (اهداف کمی برنامه سالانه، اهداف عملیاتی (فعّالیّت‏های) لازم جهت نیل ‏به اهداف برنامه جامع و بودجه ریزی سالانه)  

1-6-1- کاهش بروز بیماری های مشترک از 20 در صد کانون در سال پایه به 15 درصد کانون در پایان برنامه

2-6-1- کاهش تلفات در گله های مرغ گوشتی از 3.489 در صد در سال پایه به 2.558 درصد در پایان برنامه/ کاهش بروز بیماری ها در گله های صنعتی طیور از 6247  کانون در سال پایه به 3279 کانون در پایان برنامه"

3-6-1- کاهش بروز بیماری در مزارع پرورشی آبزیان از 965 کانون در سال پایه به 707 کانون در پایان برنامه/ کاهش تلفات در مزارع پرورشی آبزیان از 13.89 در صد در سال پایه به 10.182 درصد در پایان برنامه"

4-6-1- کاهش بروز بیماری در کلنی های زنبور عسل از 20.380 در صد کانون در سال پایه به 17.934 درصد کانون در پایان برنامه

5-6-1- کاهش بروز بیماری های واگیر دام در واحدهای اپیدمیولوژیک از 14.060 در صد کانون در سال پایه به 10.556 درصد کانون در پایان برنامه

6-6-1- افزایش موارد و سطح پوشش بیمه های اجباری برای بیماری های مشترک و اخطار کردنی (استراتژیک) 80% تا پایان برنامه

7-6-1-  افزایش سطح پایش و کنترل سموم (کلره، فسفره) و فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، جیوه، آرسنیک) در فراورده های دامی (دام، طیور، آبزیان) و خوراک دام در حد مجاز تا پایان برنامه/ افزایش سطح پایش و کنترل باقیمانده های دارویی (آنتی بیوتیک ها، هورمون ها) در فراورده های دامی (دام، طیور، آبزیان) و خوراک دام در حد مجاز تا پایان برنامه/ افزایش سطح پایش و کنترل آفلاتوکسین ها در فراورده های دامی (دام، طیور، آبزیان) و خوراک دام در حد مجاز تا پایان برنامه"

8-6-1- افزایش ارزیابی مخاطرات فراورده های دامی، خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک از تعداد 50 مورد ارزیابی تا 200 مورد ارزیابی در پایان برنامه

9-6-1- ایجاد آزمایشگاه های مرجع منطقه ای کنترل کیفی فراورده های دامی، خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک در پنج منطقه  تا پایان برنامه/توسعه کمی و کیفی آزمون های تشخیصی و کنترل کیفی دامپزشکی 25 درصد نسبت به سال پایه تا پایان برنامه/ اعتبار بخشی آزمون های کنترل کیفی فراورده های دامی، خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک از تعداد 25 درصد در سال پایه به 100 درصد در پایان برنامه

10-6-1- افزایش تعداد ناوگان اختصاصی و بهداشتی حمل و نقل از تعداد 33600  به 43675 تا پایان برنامه

11-6-1- افزایش تعداد واحدهای دارای گواهی های استقرار سامانه های GMP, HACCP  و ....  از 326 واحد به 618 واحد تا پایان برنامه

12-6-1- صدور مجوز IR و EC   از تعداد 157 مجوز در سال پایه به 634 مجوز در پایان برنامه

13-6-1- افزایش تعداد واحدهای دارای رتبه A از تعداد 395 واحد در سال پایه به 1203 واحد در پایان برنامه

14-6-1- افزایش میزان دامداران دارای گواهی بهداشتی آموزشی از  500000 نفر ساعت در سال پایه به 650000  نفر ساعت  در پایان برنامه/ افزایش میزان شاغلین دارای گواهی آموزش های بهداشتی صنایع مرتبط از 1079 نفر در سال پایه به 1760 نفر در پایان برنامه

15-6-1- افزایش تعداد شاغلین بخش غیر دولتی دامپزشکی در شهرستان ها و مناطق کمتر توسعه یافته با جمعیت 100000 واحد دامی از تعداد 10100 نفر در سال پایه به 12000 نفر در پایان برنامه/ افزایش درمانگاه های دامپزشکی ویژه مناطق روستایی و عشایری  از تعداد 0 واحد در سال پایه به 500 واحد در پایان برنامه

16-6-1- استفاده از فناوری های نوین هوشمند از 29.6 در صد در سال پایه به 100 درصد در پایان برنامه/ افزایش تعداد کاربران سامانه های الکترونیکی سازمان از تعداد 10 سامانه در سال پایه به 16 سامانه در پایان برنامه

 

سیاست های اجرایی برنامه

1- اقدامات کنتر لی و ریشه کنی در خصوص بیماری های اگزوتیک و اجرای سیستم پایش مستمر و امنیت زیستی (Bio security) شامل بازدید کارشناسی/ نمونه برداری/ نظارتی/ بررسی اپیدمیولوژیک/ بازرسی/ تعین تطبیق یا عدم تطبیق اقدامات قرنطینه ای/ بیوسکیوریتی/  و ...

2- توسعه نظام مراقبت فعال و غیر فعال بیماری های دام، طیور و آبزیان

3-  استقرار سیستم زنجیره سرد حمل/ نگهداری/ توزیع

4-  اقدامات لازم در خصوص تعین میزان تاثیر واکسن، مواد بیولوژیک، دارو و سموم

5-  بررسی میزان بروز، شیوع و تلفات اقتصادی ناشی از بیماری های استراتژیک در سطح کشور و چگونگی انتقال بیماری ها

6-  بررسی راه های انتشار و انتقال بیماری ها و مشخص نمودن عوامل ذی مدخل در اکولوژی های مختلف

7-  تدوین دستورالعمل فوریت های خدمات دامپزشکی در حوادث غیر مترقبه (اپیدمی ها، بلایا، اتفاقات انسان ساخت و ...)

7-  هماهنگی با ارگان های ذیربط جهت کسب پشتیبانی های لازم

9-  پاکسازی و ضدعفونی کانون های آلوده

10- اقدامات قرنطینه ای و امنیت زیستی در کانون طغیان و ...

 11-  استقرار سیستم هشدار به موقع Early alarm system و تشخیص سریع Early detection system

12-  برنامه ریزی، هماهنگی و اجراء بمنظور آموزش و اطلاع رسانی در امر بهداشت عمومی به بهره وران

13-  اجراء برنامه های پیشگیری و مبارزه بر علیه بیماری های مشترک بین انسان و حیوان

14-  بررسی اپیدمیولوژیکی وضعیت بیماری های مشترک بین انسان و حیوان و شناسایی جغرافیایی کانون های آلوده و تعیین میزان درصد آلودگی در کشور

15-  اجراء برنامه های پیشگیری و مبارزه بر علیه بیماری های باکتریایی، ویروسی، انگلی و قارچی دام ، طیور و آبزیان

16-  اجراء برنامه های لازم به منظور جلوگیری از سرایت بیماری های واگیر غیر بومی (اگزوتیک) به داخل کشور

17-  اجراء برنامه های سالیانه اقدامات بهداشتی و قرنطینه ای با توجه به بیماری های شایع

18-  استقرار سیستم مراقبت فعال و غیرفعال در خصوص بیماری های اندمیک

19-  بررسی میزان بروز، شیوع و تلفات اقتصادی ناشی از بیماری های دامی و چگونگی انتقال بیماری ها

20-  بررسی وضعیت چراگاه ها، آبشخورها، محل نگهداری، مراکز تجمع، میادین دام، کشتارگاه ها و سایر تاسیسات مربوط به دام از نظر عوامل مولد بیماری

21-  اجراء دستورالعمل های فنی و اجرایی بهداشتی قرنطینه ای و امنیت زیستی در چراگاهها ، مراتع ، آبشخورها ، محل های نگهداری دام و سایر تاسیسات مربوط به پرورش دام وابلاغ آنها

22- سیاست گذاری، برنامه ریزی ، نظارت و اعمال ضوابط بهداشتی و قرنطینه ای و امنیت  زیستی برای ورود و خروج و نقل و انتقال دام و فرآورده های دامی( ملی و بین المللی) و صدور مجوزهای بهداشتی مرتبط

23- اجرای برنامه های کنترل و نظارت بهداشتی اماکن دامی، صنایع وابسته دام، مراکز تهیه، عمل آوری و بسته بندی فراورده های خوراکی و غیر خوراکی دامی، مراکز توزیع و عرضه فراورده های خام دامی

24- بررسی های لازم در خصوص بقایای آنتی بیوتیکی و مواد شیمیایی و هورمون ها در شیر و گوشت و سایر فراورده های دامی

25-  اجراء برنامه های کنترل امور مربوط به تبدیل لاشه ها و اندام های ضبطی و نیز تبدیل ضایعات دامی به منظور استفاده مصارف خوراک دام و صنعت و کود و ... با رعایت اصول بهداشتی

26- اجراء دستورالعمل ها و ضوابط بهداشتی جهت صادرات و واردات دام زنده و فراورده های خام دامی

27- برنامه ریزی و نظارت بر برنامه ها ، طرحها و پروژه های بهداشتی، قرنطینه ای و امنیت زیستی دام و فرآورده های دامی

28- اجراء دستورالعمل های فنی و اجرایی بهداشتی و قرنطینه ای و امنیت زیستی در کارخانه های تولید خوراک دام

29- اجراء دستورالعمل های فنی و اجرایی برنامه های ملی کنترل باقیمانده های ( دارو ، هورمون ها ، سموم و آفت کش ها ، فلزات سنگین ، متابولیت های قارچی، رادیونوکلیندها، و ..... ) در فرآورده های دامی

30-  اجراء دستورالعمل های فنی و اجرایی برنامه های ملی کنترل باقیمانده های ( دارو ، هورمون ها ، سموم و آفت کش ها ، فلزات سنگین ، متابولیت های قارچی، رادیونوکلیندها، و ..... ) در فرآورده های دامی

31- اجراء دستورالعمل های فنی و اجرایی و نظارت براعمال ضوابط بهداشتی و قرنطینه ای و امنیت زیستی در کشتارگاهها و کارخانه های تولید و فرآوری محصولات دامی

32- مطالعه، سیاستگذاری، برنامه ریزی و پیگیری توسعه کمی و کیفی شبکه های مختلف آزمایشگاهی تشخیص و کنترل کیفی دامپزشکی

33- همکاری و مشارکت با مراجع بین المللی نظیر  WHO.OIE.FAO  و ... در چارچوب سیاست های سازمان دامپزشکی‌کشوردراجرای‌برنامه های مراقبت ومبارزه بابیماریهای دامی درسطوح ملی،منطقه ای وبین‌المللی

34-  اجراء برنامه های کنترل توزیع مواد بیولوژیکی و دارویی

35-  اجراء برنامه های استراتژیک تولید، ورود، صدور و توزیع انواع دارو، سرم، ضدعفونی کننده ها، سموم و مواد بیولوژیک و مواد اولیه آنها که به نحوی از انحاء مورد مصرف دامپزشکی میباشد

36-  اجراء دستورالعمل ها، ضوابط و استانداردهای تولید، واردات و توزیع وسایل و لوازم فنی، دارو ها، واکسن ها، سرمها، مواد بیولوژیک، سموم و مواد ضدعفونی کننده مورد مصرف دامپزشکی

37-  توسعه بخش درمان ، تشخیص وکنترل کیفی دارو ، واکسن و مواد بیولوژیکی

38-  توسعه پوشش بهداشتی دام  در برابر بیماریهای دام، طیور، آبزیان

39- مطالعه، سیاست گذاری، برنامه ریزی و تدوین ضوابط و مقررات رفاه دام در کشتارگاه ها، اماکن دامی و سیستم حمل و نقل دام

40-  مطالعه، ایجاد بانک اطلاعاتی، تجزیه و تحلیل داده ها و ارائه گزارش درارتباط با اصول ارزیابی‌خطر، اثربخشی و کیفیت فراورده های خام دامی و خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک، منابع ژنتیکی دام و موجودات تراریخته براساس آخرین یافته های مراکز معتبر علمی پژوهشی در جهان

41- مطالعه کتابخانه ای و میدانی، انجام ارزیابی‌خطر و ارائه گزارش در خصوص فراورده های خام دامی و خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک، منابع ژنتیکی دام و موجودات تراریخته در تمامی مراحل تولید ، بسته بندی، نگهداری ، توزیع و عرضه

42-  مرجع ذیصلاح برای تهیه مواد مرجع (Reference Material) ، تهیه استاندارد ملی در زمینه سوش های میکروبی ، کنترل مثبت و منفی ، آنتی ژن ، آنتی بادی و همچنین استانداردهای داروئی و فرآورده های بیولوژیک برای استفاده در مرکز و سایر آزمایشگاههای دامپزشکی

43-  مطالعه، سیاستگذاری ، برنامه ریزی و پیگیری برنامه ملی اعتبار بخشی آزمایشگاه های بخش دولتی و غیر دولتی دامپزشکی 

44- مطالعه ،نظارت، سیاستگذاری، ارزیابی، اظهار نظر، ممیزی، تدوین ضوابط و دستورالعمل، تعیین و اعلام استراتژی تولید، واردات، صادرات، نگهداری، توزیع، پخش، فروش، رها سازی و ثبت انواع موجودات ژنتیکی زنده تغییر شکل یافته حاصل از فناوری زیستی جدید و حفاظت از ذخائر ژنتیکی و بانک ژن و نظایر آن که به نحوی از انحاء مورد مصرف دامپزشکی می باشد

45- سیاست گذاری، برنامه ریزی، نظارت و استقرار  سامانه های GMP, HACCP در واحدهای تولیدی، توزیعی، عرضه و خدمات مرتبط با دامپزشکی

46- سیاستگذاری ، برنامه ریزی و پیگیری تامین و توسعه کمی وکیفی شاغلین بخش غیر دولتی دامپزشکی در شهرستان ها و مناطق کمتر توسعه یافته

47-  برنامه ریزی برای توسعه همکاری و مشارکت با تشکل های تولیدی، صنفی، مردم نهاد، بخش خصوصی و تعاونی ها

سیاستگذاری و برنامه ریزی به منظور تجهیز، پشتیبانی و استفاده بهینه از سخت افزار و نرم افزار مورد نیاز

الزامات برنامه (حقوقی، ساختاری، فرایندی)       

            

1- اصلاح و رفع خلاء های قانونی مرتبط با تاکید بر حمایت از حقوق مصرف کننده بر اساس مسئولیت محض تولید کننده        

2- تصویب قانون الزام به رعایت مقررات و اصول بهینه  تولید، نگهداری، توزیع، عرضه و خدمات بهداشتی

3- افزایش نسبت نیروهای متخصص شاغل در سازمان به کل نیروهای شاغل افزایش تعداد نیروهای شاغل در سازمان

افزایش سرانه آموزش های شغلی و مهارتی کارکنان سازمان

افزایش سرانه آموزش های شغلی و مهارت های حرف دامپزشکی غیر دولتی"  

4- افزایش میزان مشارکت و مسئولیت پذیری تشکل های تولیدی و خدماتی مرتبط با دامپزشکی در سیاستگذاری، برنامه ریزی و ارائه خدمات     

5- ایجاد و توسعه ساختارهای مدیریت دامپزشکی در تشکل های تولیدی و خدماتی مرتبط با دامپزشکی 

6- افزایش میزان سرمایه گذاری خارجی در طرح های خدماتی و تولیدی مرتبط با دامپزشکی

افزایش میزان اعزام نیروهای کار حرف دامپزشکی به خارج از کشور

افزایش تعداد مراکز تولیدی مرتبط با دامپزشکی دارای گواهی بهداشتی (IR وEC) منطبق بر ضوابط و مقررات بین المللی در تجارت یا صادرات "  

7-  افزایش سطح رفاه در کشتارگاه های دام و طیور

افزایش سطح رفاه در جایگاه های دام

 افزایش سطح رفاه در سیستم حمل و نقل دام "      

8- افزایش نسبت واحدهای داری مجوز بهداشتی به کل واحدهای موجود       

  • 1389/10/13 - 12:00
  • تعداد بازدید : 404
  • زمان مطالعه : 13 دقیقه

توصیه های بهداشتی دامپزشكی در ارتباط با مصرف فرآورده های غذایی با منشاء دامی

 

پروتئینها به ویژه انواع حیوانی در سلامتی ورشد بدن نقش بسزایی دارند. با این وجود در صورتیكه این مواد از مراكز مطمئن و تحت نظارت دامپزشكی تهیه نشوند، می توانند باعث سرایت بیماریهای قابل انتقال به انسان و ایجاد مسمومیتهای غذایی شده و سلامت مصرف كننده را به خطر اندازند. از این رو در تهیه موادپروتئینی دامی باید نهایت دقّت را بعمل آورد و توصیه های بهداشتی را مد نظر داشت.

با عنایت به نكته فوق و گسترش و اهمیت روز افزون بیماریهای ناشی از مصرف مواد غذایی آلوده، تمام دست اندركارن و تولیدكنندگان مواد غذایی با منشاء دامی موظفند محصولات خود را با رعایت كامل موازین و مقررات بهداشتی تحت نظارت دامپزشكی تولید نموده و با مهر تائید سلامت یا كد بهداشتی دامپزشكی عرضه نمایند.

اولین گام جهت حصول اطمینان از سلامت فرآورده های دامی، داشتن مهر یا كد بهداشتی دامپزشكی مبنی بر تهیه و تولید در مراكز مجاز تحت نظارت دامپزشكی می باشد.

علاوه بر این نكته اساسی، اطلاع و آگاهی شهروندان محترم از برخی ویژگیهای بهداشتی مواد غذایی با منشاء دامی و دقت هنگام تهیه این مواد می تواند راهنمای خوبی برای تهیه محصولات سالم و بهداشتی باشد تا چنانچه مورد مشكوكی را مشاهده كردند بعد از اطلاع بازرسین بهداشتی دامپزشكی و مشورت لازم، اقدام به خرید نمایند.

مهمترین ویژگیهای فرآورده های دامی

1.      گوشت قرمز تازه          

گوشت تازه بایستی در مراكز فروش مجاز با شرایط بهداشتی و داخل یخچال و توسط فروشنده دارای كارت سلامت كه از روپوش و دستكش و وسایل بهداشت فردی مناسب استفاده می نماید، عرضه شود.

 

ویژگیهای ظاهری:

§    مهر دامپزشكی روی لاشه یا كد مجاز دامپزشكی روی بسته بندی با تاریخ تولید و انقضاء.

§    رنگ قرمز روشن تا كمی تیره بسته به گونه و سن دام.

§    سطح خارجی بدون رطوبت و ترشحات و عاری از خونریزی و خونمردگی و عدم چروكیدگی و دارای قوام و سفتی مناسب.

§ عدم استشمام بوی غیر طبیعی مثل بوی فساد، دارو و ... . لازم به ذكر است بوهای غیر طبیعی بلافاصله بعد از كشتار بیشتر مشهود و با سرد شدن گوشت كم شده و هنگام پختن گوشت مجدداً آشكار می شوند.

§    چربی گوشت: سفت، سفید و یا زرد متمایل به سفید بسته به گونه، سن و تغذیه دام و فاقد بوی غیر طبیعی.

§    عدم تغییر رنگ گوشت به سبز، قهوه ای و خاكستری و یا ایجاد یك لایه لزج و چسبناك( علائم فساد گوشت)

§    خودداری از خرید گوشت از قبل چرخ شده(گوشت فقط با درخواست مشتری و در حضور او چرخ گردد).

§    عدم استشمام بوی غیر طبیعی در محل اتصال گوشت به استخوان(علامت فساد عمقی).

برای اجتناب از سفت شدن گوشت و جهت بدست آمدن تردی مناسب، گوشت قرمز بلافاصله بعد از كشتار دام نبایستی منجمد شود و لازم است حداقل 48-24 ساعت در دمای یخچال(4-0 درجه سانتیگراد) نگهداری شود.

تشخیـص گوشت دامهـای مختـلف از روی مشخصـات ظاهـری لاشـه و

 بررسیهای آزمایشگاهی امكان پذیر می باشد.

بعلت آلودگی های زیست محیطی و امكان انتقال بیماریهای خطرناك قابل انتقال به انسان باید از مصرف گوشت های كشتار شده در خارج از كشتارگاه یا فاقد مهر دامپزشكی اجتناب شود.

2.گوشت قرمز منجمد

      ویژگیهای ظاهری:

§ گوشت های منجمد وارداتی مجاز در كارتن های دارای مشخصات شركت سفارش دهنده و تاریخ تولید و انقضاء عرضه می شوند.

§    كارتن ها دارای برچسب نظارت دامپزشكی وممهور به مهرذبح شرعی می باشند.

§    قطعات گوشت داخل كارتن باید دارای ظاهر مناسب بوده و در لفاف های سالم نایلونی قرار داشته باشند.

§ سطح گوشت باید عاری از لكه های قارچی(لكه های سبز رنگ)، سوختگی ناشی از انجماد(نقاط قهوه ای رنگ) و رنگ غیر طبیعی باشد.

§    ترشحات خونی بصورت مایع یا منجمد نباید در لفاف های قطعات گوشت وجود داشته باشد.

§    گوشت نباید بوی غیر طبیعی(اكسیداسیون چربی یا فساد) داشته یا تاریخ انقضاء آنها گذشته باشد.

§ گوشت های منجمد تولید داخل هم بجز متفاوت بودن بسته بندی بایستی واجد تمام ویژگیهای ذكر شده باشند و لذا شایسته است شهروندان محترم از خرید گوشتهای منجمد

فاقد بسته بندی مشخص خودداری نمایند.

3.گوشت های فراوری شده(سوسیس، كالباس، همبرگر و ...)

با رعایت اعتدال مصرف اینگونه فرآورده ها و غذاهای آماده تحت نظارت وزارت بهداشت و دارای پروانه تولید مجاز می باشد(در تولید این فرآورده ها به دلیل مخلوط شدن مواد مختلف و یكنواخت شدن ظاهری امكان تقلب و افزودن مواد ازته غیر پروتئینی، پودر استخوان، پودر خون، نیتریت و نیترات بیش از حد مجاز برای بهبود رنگ و افزایش ماندگاری و حتی گوشت های نامرغوب وجود دارد). با این حال برای كاهش عوارض ناشی از مصرف سوسیس و كالباس بهتر است ضمن مصرف محدود اینگونه فرآورده ها از سبزیجات، گوجه فرنگی و آب میوه های طبیعی استفاده كرد.

اما اگر مصرف این غذاها به صورت عادت درآید و به علت آسانی تهیه و ارزان بودن، بیش از حد مجاز مصرف شوند، عوارض زیادی را بدنبال دارند كه می توان به احتمال سرطانزایی آنها اشاره كرد. بر اساس گزارش بنیاد جهانی تحقیقات سرطان، مصرف روزانه 150 گرم گوشت فرآوری شده خطر ابتلا به سرطان روده را تا 63 درصد افزایش می دهد.

خصوصیات ضاهری:

§    سطح براق و صاف(چروكیدگی نشانه ماندگی است).

§    شفافیت یكسان و رنگ قرمز روشن و یكنواخت با طعم و بوی مطبوع(سایه دار بودن نشانه ماندگی است).

§    عدم كاهش حجم در اثر پخته شدن.

§    عدم ایجاد حساسیتهای گوارشی و پوستی بعد از مصرف.

§    فقدان لكه های تیره و سبز روی محصول.

§ توجه به بسته بندی مناسب دارای تاریخ تولید و انقضاء و تائیدیه مراجع ذیصلاح و عدم خریداری محصولات نامناسب و غیر استاندارد و فاقد بسته بندی.

4.گوشت مرغ

مرغ باید در كشتارگاههای صنعتی طیور تحت نظارت دامپزشكی كشتار و بازرسی شود و در كیسه های نایلونی كه بر روی آنها تاریخ تولید و انقضاء درج شده بسته بندی گردد. این بسته ها باید حتماً دارای كلیپس مخصوص بوده و باز و پاره نباشند. در مورد مرغهای تازه كشتار روز، یكطرف بسته ها شفاف است. از این سمت می توان وضع ظاهری لاشه و میزان خونابه جمع شده را كنترل كرد كه نبایدبیشتر از حد معمول باشد. در مراكز عرضه، مرغ كشتار روز باید در یخچال ویترین دار و در دمای 0 تا 4 درجه نگهداری شود. در مورد مرغ منجمد دمای نگهداری 18- درجه می باشد.

ویژگیهای ظاهری:

§    داشتن سفتی و قوام طبیعی.

§    داشتن عضلات ران با رنگ روشن مایل به قرمز و سینه روشن مایل به زرد.

§    قرار داشتن پوست بصورت یكنواخت روی سطح بدن بدون هرگونه پارگی و تورم و خراش و چروكیدگی.

§    خالی بودن شكم و عاری بودن از امعاء و احشاء.

§    عدم وجود ذرات خارجی،پر و... در داخل بسته بندی.

§    عدم وجود خونریزی، خونمردگی، لكه های رنگی و ترشحات چركی در ظاهر لاشه و

بعد از جدا كردن پوست.

§    عدم استشمام بوی نامطبوع.

با توجه به مخاطرات بهداشتی و زیست محیطی و خطر بیماریهای قابل انتقال به انسان، از خرید مرغ زنده و یا گوشت مرغ بدون بسته بندی مورد تایید دامپزشكی جداً خودداری نمایید.

مرغ منجمد آماده طبخ علاوه بر ویژگیهای مرغ تازه باید:

§    فاقد هرگونه آثار سوختگی ناشی از انجماد و لكه های قهوه ای و آلودگی های قارچی و لكه های سبز رنگ باشد.

§    در كیسه های پلاستیكی كدر، سالم و دست نخورده عرضه گردد.

§    در داخل بسته بندی، قطعات یخ یا خونابه یا منجمد وجود نداشته باشد.

§    هنگام عرضه از حالت انجماد خارج نشده باشد.

دیفراست نمودن مرغهای منجمد و عرضه بصورت مرغ سرد تازه، ممنوع و خلاف مقررات بهداشتی می باشد.

5.تخم مرغ

تخم مرغها باید در یخچال و دور از تابش مستقیم نور خورشید نگهداری شوند.

خصوصیات ضاهری:

§    پوسته بدون ترك، تمیز، عاری از كثافات.

§    به شكل بیضی و با وزن متوسط 60 گرم.

§    جدا بودن زرده و سفیده از هم، هنگام شكستن تخم مرغ و قرار داشتن زرده در مركز سفیده.

§    عاری بودن محتویات از لكه های خونی و بوی تعفن.

§    عدم چسبندگی زرده به پوسته.

§    زرده و سفیده دارای بو و قوام طبیعی باشند.

§    تمام تخم مرغ ها باید ممهور به مهر مزرعه تولید كننده و تاریخ تولید و انقضاء باشند.

6.امعاء و احشاء قابل مصرف انسانی

اندرونه های دامی كه به مصرف انسان می رسند عبارتند از دل، جگر، قلوه، ریه، مغز، زبان، كله و پاچه، سنگدان، پا، دل وجگر مرغ.

در كشتارگاهها احشاء توسط ناظر دامپزشكی مورد بازرسی قرار می گیرند و در صورت مشاهده هرگونه علائم مرضی ضبط می شوند و از ورود آنها به چرخه مصرف جلوگیری بعمل می آید.

در پایان احشاء بسته بندی شده و با برچسبی كه تاریخ تولید، تاریخ انقضاء و كد بهداشتی دامپزشكی را نشان می دهد وارد بازار می شود.

احشاء لاشه هایی كه در خارج كشتارگاه ذبح شده اند بهداشتی نبوده و مصرف آنها امكان ابتلا به انواع بیماریها بخصوص بیماریهای مشترك بین انسان و دام را بدنبال خواهد داشت.

بعلت احتمال وجود باقی مانده های دارویی، مصرف بیش از حد احشاء طیور بویژه برای افراد بیمار توصیه نمی شود.

علائم ظاهری بیماری و فساد:

§ رنگ غیر طبیعی جگر بصورت كمرنگ(در كم خونی)، زرد(در یرقان)، رنگ تیره(در بیماریهای عفونی)، رنگ سبز(به خاطر آلودگی با صفرا و یا فساد پیشرفته)، رنگهای خاكستری- قهوه ای(در فساد) و نقاط خونریزی(در آلودگیهای انگلی یا بیماریهای عفونی).

§ وجود هرگونه برجستگی و غدد(غدد چركی، پنیری، بسیار سخت و یا آبكی در بیماریهای انگلی و غدد ریز و بهم پیوسته در بیماری سل مرواریدی) در سطح یا درون بافت جگر.

§    وجود كرمهای برگی شكل در مجاری صفراوی جگر در بیماری انگلی فاسیولوز.

§    گرد شدن لبه های كبد بعلت تورم.

§    التهاب، چركی، پرخونی و ترشحات غیر طبیعی پرده های خارجی قلب و كلیه.

§    دانه های عدسی شكل برجسته در قلب گاو در بیماری انگلی.

§    دانه های ریز در سطح كلیه در بیماری سل(در این موارد در كشتارگاه ناظرین بهداشتی كل لاشه را حذف می كنند).

§    خشكی و چروكیدگی ظاهری بجای شفافیت و هرگونه بوی نامطبوع كه نشانه كهنگی و ماندگی است.

7.ماهی

ویژگیهای ظاهری:

§    دارای ظاهر درخشنده و شفاف با جلای فلزی و عاری از مواد لزج.

§    چشمها درخشان، شفاف، روشن و برجسته و با حفره حدقه پر.

§    فلسها درخشان، براق و محكم به پوست چسبیده.

آبششها :

§    دارای رنگ صورتی یا قرمز، مرطوب، محكم و درخشان و عاری از مواد لزج و بوی

 غیر طبیعی و پوشش برجسته و بسته و با حالت ارتجاعی.

§ عضلات محكم و ارتجاعی و اتصال محكم به استخوانها و مقاوم در برابر فشار انگشت(بعد از فشار انگشت به سرعت به حالت طبیعی برمی گردد).

§    دارای بوی طبیعی ماهی(بوی مرداب و گیاهان دریایی)، عاری از بوهای تند و آمونیاكی غیرطبیعی.

8.عسل

بهترین دما برای نگهداری عسل 7 الی 12 درجه است. از آنجا كه عسل خیلی زود بوهای خارجی را به خود جذب می كند و به شدت جاذب الرطوبه است، باید در ظروف سربسته با سرپوش محكم نگهداری شود. نگهداری عسل در ظروف فلزی به دلیل دارا بودن خاصیت اسیدی بسیار خطرناك است. اسید موجود در عسل موجب خوردگی فلزات شده و این مواد با مواد قندی عسل مخلوط می شود و روی كیفیت آن تاثیر می گذارد.

سالم ترین روش نگهداری عسل در حجم كم، ظروف شیشه ای، لعابی و سفالی است. برای نگهداری عسل در حجم زیاد باید از ظروف استیل، گالوانیزه و یا از ظروفی كه سطح داخلی آنها با مواد مقاوم به اسید پوشانده شده باشد، استفاده نمود.

در مورد شكرك زدن عسل باید گفت كه شكرك زدن عسل نه تنها دلیلی بر كیفیت بد و تقلبی بودن عسل نیست؛ بلكه بر عكس معرف آن است كه عسل كاملاً سالم و طبیعی بوده و به هیچ وجه با شكر مخلوط نشده است.برای جلوگیری از شكرك زدن معمولاً كارخانه های بسته بندی، عملیاتی نظیر حرارت دادن و یا افزودن كمی جوهر لیمو در هر تن انجام می دهند. عسل واقعی باید عطر و طعم گلهای طبیعی را داشته باشد.

9.شیر

شیـر یكی از فرآورده های دامی بسیار با ارزش می باشد كه بسـیار فســـادپذیر بوده و مـی تواند ناقل بیماریهای خطرناك به انسان باشد. لذا لازم است در مراحل تولید، دوشش، جمع آوری و حمل و نقل نكات بهداشتی از جمله فرآیند سرد نمودن شیر(تا 4 درجه سانتیگراد) بعد از دوشش سریعاً انجام شود.

جیره غذایی گاو و یا گوسفند تاثیر مستقیمی بر روی كیفیت شیر می گذارد. بطوریكه اگر در غذای حیوان ارگانیسمهایی از قبیل كپك باشد و یا مواد افزودنی از قبیل داروها، آنتی بیوتیكها، هورمونها، آنتی اكسیدانها، نگهدارنده ها و... به خوراك دام اضافه شود، این مواد با ورود به شیر و مصرف توسط انسان باعث تهدید سلامتی فرد می گردد. لذا شیر سالم و بهداشتی باید از دامداریهای دارای پروانه بهداشتی تامین شود.

§    تهیه شیر پاستوریزه و استریلیزه و پرهیز از خرید شیر به صورت فله.

§    نگهداری شیر در دمای یخچال(كمتر از 4 درجه).

§    شیر خام باید دارای رنگ، طعم، مزه و بوی طبیعی و مخصوص بخود باشد.

§    مصرف شیر خام جوشانده نشده به هر شكل می تواند منجر به بیماریهای خطرناكی مثل تب مالت، سل و... گردد.





جدول عمر ماندگاری مواد غذایی با توجه به دما و شرایط نگهداری

 

برودت یخچال = 0 تا 4 درجه سانتیگراد

برودت فریزر =  منفی 18 درجه سانتیگراد


 

 










































































































نام فرآورده و شكل عرضه


شرایط نگهداری


عمر ماندگاری


گوشت قرمز (گاو و گوسفند) تازه ، بسته‌بندی معمولی


برودت یخچال


3روز


گوشت قرمز تازه ، بسته‌بندی در خلا


برودت یخچال


5روز


گوشت قرمز تازه ، بسته‌بندی با اتمسفر اصلاح شده


برودت یخچال


7روز


گوشت قرمز منجمد، بسته‌بندی معمولی


برودت فریزر


9ماه


گوشت قرمز چرخ‌كرده تازه ، بسته‌بندی معمولی


برودت یخچال


2روز


گوشت قرمز چرخ‌كرده منجمد ، بسته‌بندی معمولی


برودت فریزر


3ماه


گوشت سفید (مرغ) تازه، بسته‌بندی معمولی


برودت یخچال


3روز


گوشت سفید تازه ، بسته‌بندی در خلا


برودت یخچال


5روز


گوشت سفید تازه ، بسته‌بندی با اتمسفر اصلاح شده


برودت یخچال


7روز


گوشت سفید منجمد ، بسته‌بندی معمولی


برودت فریزر


12ماه


ماهی شكم خالی تازه ، بسته‌بندی معمولی


برودت یخچال


3روز


ماهی شكم خالی منجمد ، بسته‌بندی معمولی


برودت فریزر


6ماه


میگو تازه ، بسته‌بندی معمولی


برودت یخچال


3روز


میگو منجمد ، بسته‌بندی معمولی


برودت فریزر


12ماه


آلایش خوراكی گاو و گوسفند تازه، بسته‌بندی معمولی


برودت یخچال


2روز


آلایش خوراكی منجمد ، بسته‌بندی معمولی


برودت فریزر


4ماه


آلایش خوراكی مرغ تازه ، بسته‌بندی معمولی


برودت یخچال


2روز


آلایش خوراكی منجمد ، بسته‌بندی معمولی


برودت فریزر


3ماه


تخم‌مرغ تازه ، بسته‌بندی معمولی


برودت یخچال


1ماه


  • گروه خبری :
  • کد خبر : 178409
کلمات کلیدی

نظرات

0 نظر برای این مطلب وجود دارد

نظر دهید

لینک کوتاه