چشم انداز سازمان دامپزشکی کشور در برنامه ششم توسعه 

مراحل برنامه ریزی

 

1- تحلیل و شناخت ماموریت، اهداف و استراتژی های جاری سازمان         

2- بررسی محیطی

1-2- تحلیل و شناخت محیط خارجی

2-2- تحلیل و شناخت محیط داخلی           

3- تدوین استراتژی ها        

4- اجرای استراتژی ها        

5- ارزشیابی نتایج   

3- تدوین استراتژی ها

 

1- تبیین ماموریت، چشم انداز، ارزش ها، تعین اهداف کلان، کلی، کمی، اتخاذ راهبرد ها

1-1-  ماموریت های سازمان دامپزشکی کشور

1-1-1- بررسی‌ بیماریهای‌ دامی‌، شناسایی‌ مناطق‌ و منابع‌ آلوده‌ و راه‌ سرایت‌ و طرز انتشار بیماریها

2-1-1- تامین‌ بهداشت‌ دام‌ کشور از طریق‌ پیش‌گیری‌ و مبارزه‌ با بیماریها همه‌گیر و قرنطینه‌ای‌ دام‌

3-1-1- همکاری‌ با وزارت‌ بهداشت‌ در امر مبارزه‌ با بیماریهای‌ مشترک‌ انسان‌ و دام‌

4-1-1- تاسیس‌ پستهای‌ قرنطینه‌ در نوار مرزی‌ و داخل‌ کشور به‌ منظور جلوگیری‌ از سرایت‌ بیماریهای‌ دامی‌، همچنین‌ کنترل‌ بهداشتی‌ و ورود و خروج‌ دام‌ و فرآورده‌های‌ خام‌ دامی‌ و نظارت‌ در نقل‌ و انتقال‌ آن‌ها و صدور گواهی‌ بهداشتی‌ دام‌ و فرآورده‌های‌ خام‌ دامی‌ که‌ به‌ خارج‌ صادر می‌شود

5-1-1- نظارت‌ بهداشتی‌ چراگاهها، مراتع‌، آبشخورها، محل‌ نگهداری‌ دام‌ و سایر تاسیسات‌ مربوط‌ به‌ پرورش‌ دام‌، همچنین‌ نظارت‌ بر کارخانه‌های‌ تولید خوراک‌ دام‌ از لحاظ‌ بهداشتی‌

6-1-1- نظارت‌ بهداشتی‌ کشتارگاهها و بازرسی‌ و معاینه‌ بهداشتی‌ گوشت‌ در کشتارگاههای‌ کشور، نظارت‌ بهداشتی‌کارخانه‌های‌ تولید و تهیه‌ فرآورده‌های‌ خام‌ دامی

7-1-1- اظهارنظر و نظارت‌ در مورد ساخت‌ ، ورود و صدور فروش‌ انواع‌ داروی‌ سرم‌، واکسن‌ و مواد بیولوژیکی‌ مخصوص‌ دام و صدور پروانه برای اشتغال‌ به‌ کار تهیه‌ و ترکیب‌ و فروش‌ داروهای‌ ساده‌، مرکب‌، واکسنها، سرمها، مواد بیولوژیکی‌ ، مواد ضدعفونی‌، سموم‌ و مواد دیگری‌ که‌ به‌ اشکال‌ مختلف‌ مورد مصرف‌ دامپزشکی‌ قرار می‌گیرد

8-1-1- مشارکت‌ در کنفرانس‌های‌ بین‌المللی‌ دامپزشکی‌ و اعزام‌ نماینده‌ به‌ این‌ کنفرانسها در حدود اعتبارات‌ مصوب‌ و پس‌ از تایید وزیر کشاورزی‌ ، همچنین‌ مبادله‌ اطلاعات‌ علمی‌ با مراکز و مراجع‌ علمی‌ دامپزشکی‌

9-1-1- تاسیس‌ و توسعه‌ شبکه‌های‌ دامپزشکی‌، همچنین‌ تربیت‌ کادر فنی‌ در مناطق‌ و مراکز دامداری‌ کشور و صدور پروانه تاسیس‌ بیمارستان‌ها و درمانگاههای‌ دامپزشکی‌، همچنین‌ اشتغال‌ به‌ مایه‌کوبی‌ و درمان‌ دام و سیاست گذاری و مدیریت تامین وسائل‌ و لوازم‌ فنی‌، داروها، واکسنها، سرمها، مواد بیولوژیکی‌، سموم‌ و مواد ضدعفونی‌ مربوط‌ به‌ مبارزه‌ با بیماریهای‌ دامی‌

10-1-1- حذف دام‌ بیمار یا مظنون‌ به‌ ابتلاء بیماری‌ یا ناقل‌ عامل‌ بیماری‌ و پرداخت غرامت به صاحب آن

  2-1- چشم انداز سازمان دامپزشکی کشور

1-2-1- پیشرو در کنترل و ریشه کنی بیماریهای استراتژیک دامی در منطقه

2-2-1- توانمند در نظام سلامت کشور با کنترل و ریشه کنی بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان و نظام مراقبت ایمنی تولیدات دامی و آبزی پروری

3-2-1- پویایی نظام مراقبت بیماری های واگیردار آندمیک، اگزوتیک، نوپدید، بازپدید و مخاطرات و تهدیدات بیوتروریسم

4-2-1- رقابت پذیر ی خدمات دامپزشکی با تکیه بر استاندارد های جهانی و به کمک دانش و فناوری های نوین و مشارکت حداکثری بخش خصوصی و تعاونی

5-2-1- دسترسی عادلانه اقشار مختلف مردم بویژه در مناطق عشایری و محروم به خدمات دامپزشکی

6-2-1- دارای تعامل سازنده و مؤثر با مجامع جهانی دامپزشکی  

3-1-  ارزش های سازمان دامپزشکی کشور

1-3-1- بهره مندی از نیروهای توانمند، متخصص، نوآور و کارآفرین

2-3-1- حمایت از پژوهش های کاربردی و به کار گیری نتایج آن در سطوح ملی و استانی

3-3-1- حفظ و صیانت از سرمایه‌های دامی کشور

4-3-1- احترام به حقوق و کرامت ذینفعان و ارائه خدمت صادقانه، رضایت مندی و پاسخگویی دقیق و به موقع به آنان

5-3-1- اعتقاد به مشارکت پذیری و انضباط در انجام وظایف و پرهیز از اسراف و تبذیر در امکانات و منابع

6-3-1- حفظ و صیانت از بهداشت، رفاه و حقوق حیوانات

 4-1-  اهداف بلند مدت سازمان دامپزشکی کشور (اهداف کلان برنامه استراتژیک، نتایج خاصی که سازمان می کوشد در تأمین مأموریت خود با همکاری سازمان ها و دستگاه های مرتبط  بدست آورد )

 1-4-1-  امنیت غذایی

2-4-1-  سلامت جامعه (  بهداشت عمومی/ سلامت غذایی)

 3-4-1-  استاندارد های بهداشتی تولیدات دامی در تجارت

5-1-  اهداف میان مدت سازمان دامپزشکی کشور (اهداف کلی برنامه جامع (توسعه)، نتایج خاصی که سازمان می کوشد در تأمین مأموریت خود بدست آورد)  

1-5-1- ارتقاء بهداشت و سلامت دام

2-5-1- ارتقاء بهداشت و تضمین کیفیت فراورده های خام دامی، خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک

3-5-1- ارتقاء کیفیت و بهداشت واحدهای تولیدی، توزیعی، عرضه و خدمات مرتبط با دامپزشکی

4-5-1- دسترسی کمی و کیفی  به بسته خدمات دامپزشکی

راهبردهای هدف 1: ارتقاء بهداشت و سلامت دام

1-1-5-1-  ارتقاء شاخص های کنترل بیماری های قابل انتقال بین حیوان و انسان        

2-1-5-1-  ارتقاء شاخص های کنترل بیماری های دام، طیور و آبزیان   

3-1-5-1-  ارتقاء ساختار بهداشتی واحدهای پرورش دام، طیور، آبزیان و صنایع مرتبط   

4-1-5-1-  توسعه بیمه دام   

5-1-5-1-  ارتقاء شاخص های رفاه دام

راهبردهای هدف 2: ارتقاء بهداشت و تضمین کیفیت فراورده های خام دامی، خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک

1-2-5-1-  ارتقاء شاخص های سلامت و بهداشت فراورده های خام دامی و خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک

2-2-5-1-  ارتقاء مطالعات کاربردی برای ارزیابی مخاطرات فراورده های خام دامی و خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک

3-2-5-1-  توسعه آزمایشگاه های کنترل کیفی فراورده های خام دامی و خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک

4-2-5-1-  به روز رسانی، اصلاح و رفع خلاء های قوانین و مقررات

5-2-5-1-  ارتقاء بهداشت ناوگان حمل و نقل

راهبردهای هدف 3: ارتقاء کیفیت و بهداشت واحدهای تولیدی، توزیعی، عرضه و خدمات مرتبط با دامپزشکی

1-3-5-1-  استقرار سامانه های GMP, HACCP  و .... در واحدهای تولیدی، توزیعی، عرضه و خدمات مرتبط با دامپزشکی

2-3-5-1-  توسعه رقابت پذیری تولیدات برای صادرات

3-3-5-1-  رتبه بندی واحدهای تولیدی، توزیعی، عرضه و خدمات مرتبط با دامپزشکی

4-3-5-1-  به روز رسانی، اصلاح و رفع خلاء های قوانین و مقررات

5-3-5-1-  ارتقاء شاخص های امنیت زیستی

راهبردهای هدف 4: دسترسی کمی و کیفی  به بسته خدمات دامپزشکی

1-4-5-1-  توسعه متوازن و توانمندسازی بخش دولتی و غیر دولتی دامپزشکی

2-4-5-1-  ارتقاء دانش و مهارت های ذینفعان

3-4-5-1-  توسعه خدمات دامپزشکی در مناطق روستایی/ عشایری

4-4-5-1-  مشارکت ذینفعان در سیاستگذاری، برنامه ریزی و ارائه خدمات دامپزشکی

5-4-5-1-  اصلاح ساختارهای دامپزشکی متناسب با شرایط و الزامات روز

6-4-5-1-  توسعه ارتباطات و ارائه خدمات به ذینفعان با استفاده از فناوری های نوین هوشمند و مدیریت دانش اطلاعات

7-4-5-1-  بسترسازی مناسب برای استفاده از فرصت های بین المللی و منطقه ای و سازمانهای تخصصی

6-1-  اهداف کوتاه مدت (اهداف کمی برنامه سالانه، اهداف عملیاتی (فعّالیّت‏های) لازم جهت نیل ‏به اهداف برنامه جامع و بودجه ریزی سالانه)  

1-6-1- کاهش بروز بیماری های مشترک از 20 در صد کانون در سال پایه به 15 درصد کانون در پایان برنامه

2-6-1- کاهش تلفات در گله های مرغ گوشتی از 3.489 در صد در سال پایه به 2.558 درصد در پایان برنامه/ کاهش بروز بیماری ها در گله های صنعتی طیور از 6247  کانون در سال پایه به 3279 کانون در پایان برنامه"

3-6-1- کاهش بروز بیماری در مزارع پرورشی آبزیان از 965 کانون در سال پایه به 707 کانون در پایان برنامه/ کاهش تلفات در مزارع پرورشی آبزیان از 13.89 در صد در سال پایه به 10.182 درصد در پایان برنامه"

4-6-1- کاهش بروز بیماری در کلنی های زنبور عسل از 20.380 در صد کانون در سال پایه به 17.934 درصد کانون در پایان برنامه

5-6-1- کاهش بروز بیماری های واگیر دام در واحدهای اپیدمیولوژیک از 14.060 در صد کانون در سال پایه به 10.556 درصد کانون در پایان برنامه

6-6-1- افزایش موارد و سطح پوشش بیمه های اجباری برای بیماری های مشترک و اخطار کردنی (استراتژیک) 80% تا پایان برنامه

7-6-1-  افزایش سطح پایش و کنترل سموم (کلره، فسفره) و فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، جیوه، آرسنیک) در فراورده های دامی (دام، طیور، آبزیان) و خوراک دام در حد مجاز تا پایان برنامه/ افزایش سطح پایش و کنترل باقیمانده های دارویی (آنتی بیوتیک ها، هورمون ها) در فراورده های دامی (دام، طیور، آبزیان) و خوراک دام در حد مجاز تا پایان برنامه/ افزایش سطح پایش و کنترل آفلاتوکسین ها در فراورده های دامی (دام، طیور، آبزیان) و خوراک دام در حد مجاز تا پایان برنامه"

8-6-1- افزایش ارزیابی مخاطرات فراورده های دامی، خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک از تعداد 50 مورد ارزیابی تا 200 مورد ارزیابی در پایان برنامه

9-6-1- ایجاد آزمایشگاه های مرجع منطقه ای کنترل کیفی فراورده های دامی، خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک در پنج منطقه  تا پایان برنامه/توسعه کمی و کیفی آزمون های تشخیصی و کنترل کیفی دامپزشکی 25 درصد نسبت به سال پایه تا پایان برنامه/ اعتبار بخشی آزمون های کنترل کیفی فراورده های دامی، خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک از تعداد 25 درصد در سال پایه به 100 درصد در پایان برنامه

10-6-1- افزایش تعداد ناوگان اختصاصی و بهداشتی حمل و نقل از تعداد 33600  به 43675 تا پایان برنامه

11-6-1- افزایش تعداد واحدهای دارای گواهی های استقرار سامانه های GMP, HACCP  و ....  از 326 واحد به 618 واحد تا پایان برنامه

12-6-1- صدور مجوز IR و EC   از تعداد 157 مجوز در سال پایه به 634 مجوز در پایان برنامه

13-6-1- افزایش تعداد واحدهای دارای رتبه A از تعداد 395 واحد در سال پایه به 1203 واحد در پایان برنامه

14-6-1- افزایش میزان دامداران دارای گواهی بهداشتی آموزشی از  500000 نفر ساعت در سال پایه به 650000  نفر ساعت  در پایان برنامه/ افزایش میزان شاغلین دارای گواهی آموزش های بهداشتی صنایع مرتبط از 1079 نفر در سال پایه به 1760 نفر در پایان برنامه

15-6-1- افزایش تعداد شاغلین بخش غیر دولتی دامپزشکی در شهرستان ها و مناطق کمتر توسعه یافته با جمعیت 100000 واحد دامی از تعداد 10100 نفر در سال پایه به 12000 نفر در پایان برنامه/ افزایش درمانگاه های دامپزشکی ویژه مناطق روستایی و عشایری  از تعداد 0 واحد در سال پایه به 500 واحد در پایان برنامه

16-6-1- استفاده از فناوری های نوین هوشمند از 29.6 در صد در سال پایه به 100 درصد در پایان برنامه/ افزایش تعداد کاربران سامانه های الکترونیکی سازمان از تعداد 10 سامانه در سال پایه به 16 سامانه در پایان برنامه

 

سیاست های اجرایی برنامه

1- اقدامات کنتر لی و ریشه کنی در خصوص بیماری های اگزوتیک و اجرای سیستم پایش مستمر و امنیت زیستی (Bio security) شامل بازدید کارشناسی/ نمونه برداری/ نظارتی/ بررسی اپیدمیولوژیک/ بازرسی/ تعین تطبیق یا عدم تطبیق اقدامات قرنطینه ای/ بیوسکیوریتی/  و ...

2- توسعه نظام مراقبت فعال و غیر فعال بیماری های دام، طیور و آبزیان

3-  استقرار سیستم زنجیره سرد حمل/ نگهداری/ توزیع

4-  اقدامات لازم در خصوص تعین میزان تاثیر واکسن، مواد بیولوژیک، دارو و سموم

5-  بررسی میزان بروز، شیوع و تلفات اقتصادی ناشی از بیماری های استراتژیک در سطح کشور و چگونگی انتقال بیماری ها

6-  بررسی راه های انتشار و انتقال بیماری ها و مشخص نمودن عوامل ذی مدخل در اکولوژی های مختلف

7-  تدوین دستورالعمل فوریت های خدمات دامپزشکی در حوادث غیر مترقبه (اپیدمی ها، بلایا، اتفاقات انسان ساخت و ...)

7-  هماهنگی با ارگان های ذیربط جهت کسب پشتیبانی های لازم

9-  پاکسازی و ضدعفونی کانون های آلوده

10- اقدامات قرنطینه ای و امنیت زیستی در کانون طغیان و ...

 11-  استقرار سیستم هشدار به موقع Early alarm system و تشخیص سریع Early detection system

12-  برنامه ریزی، هماهنگی و اجراء بمنظور آموزش و اطلاع رسانی در امر بهداشت عمومی به بهره وران

13-  اجراء برنامه های پیشگیری و مبارزه بر علیه بیماری های مشترک بین انسان و حیوان

14-  بررسی اپیدمیولوژیکی وضعیت بیماری های مشترک بین انسان و حیوان و شناسایی جغرافیایی کانون های آلوده و تعیین میزان درصد آلودگی در کشور

15-  اجراء برنامه های پیشگیری و مبارزه بر علیه بیماری های باکتریایی، ویروسی، انگلی و قارچی دام ، طیور و آبزیان

16-  اجراء برنامه های لازم به منظور جلوگیری از سرایت بیماری های واگیر غیر بومی (اگزوتیک) به داخل کشور

17-  اجراء برنامه های سالیانه اقدامات بهداشتی و قرنطینه ای با توجه به بیماری های شایع

18-  استقرار سیستم مراقبت فعال و غیرفعال در خصوص بیماری های اندمیک

19-  بررسی میزان بروز، شیوع و تلفات اقتصادی ناشی از بیماری های دامی و چگونگی انتقال بیماری ها

20-  بررسی وضعیت چراگاه ها، آبشخورها، محل نگهداری، مراکز تجمع، میادین دام، کشتارگاه ها و سایر تاسیسات مربوط به دام از نظر عوامل مولد بیماری

21-  اجراء دستورالعمل های فنی و اجرایی بهداشتی قرنطینه ای و امنیت زیستی در چراگاهها ، مراتع ، آبشخورها ، محل های نگهداری دام و سایر تاسیسات مربوط به پرورش دام وابلاغ آنها

22- سیاست گذاری، برنامه ریزی ، نظارت و اعمال ضوابط بهداشتی و قرنطینه ای و امنیت  زیستی برای ورود و خروج و نقل و انتقال دام و فرآورده های دامی( ملی و بین المللی) و صدور مجوزهای بهداشتی مرتبط

23- اجرای برنامه های کنترل و نظارت بهداشتی اماکن دامی، صنایع وابسته دام، مراکز تهیه، عمل آوری و بسته بندی فراورده های خوراکی و غیر خوراکی دامی، مراکز توزیع و عرضه فراورده های خام دامی

24- بررسی های لازم در خصوص بقایای آنتی بیوتیکی و مواد شیمیایی و هورمون ها در شیر و گوشت و سایر فراورده های دامی

25-  اجراء برنامه های کنترل امور مربوط به تبدیل لاشه ها و اندام های ضبطی و نیز تبدیل ضایعات دامی به منظور استفاده مصارف خوراک دام و صنعت و کود و ... با رعایت اصول بهداشتی

26- اجراء دستورالعمل ها و ضوابط بهداشتی جهت صادرات و واردات دام زنده و فراورده های خام دامی

27- برنامه ریزی و نظارت بر برنامه ها ، طرحها و پروژه های بهداشتی، قرنطینه ای و امنیت زیستی دام و فرآورده های دامی

28- اجراء دستورالعمل های فنی و اجرایی بهداشتی و قرنطینه ای و امنیت زیستی در کارخانه های تولید خوراک دام

29- اجراء دستورالعمل های فنی و اجرایی برنامه های ملی کنترل باقیمانده های ( دارو ، هورمون ها ، سموم و آفت کش ها ، فلزات سنگین ، متابولیت های قارچی، رادیونوکلیندها، و ..... ) در فرآورده های دامی

30-  اجراء دستورالعمل های فنی و اجرایی برنامه های ملی کنترل باقیمانده های ( دارو ، هورمون ها ، سموم و آفت کش ها ، فلزات سنگین ، متابولیت های قارچی، رادیونوکلیندها، و ..... ) در فرآورده های دامی

31- اجراء دستورالعمل های فنی و اجرایی و نظارت براعمال ضوابط بهداشتی و قرنطینه ای و امنیت زیستی در کشتارگاهها و کارخانه های تولید و فرآوری محصولات دامی

32- مطالعه، سیاستگذاری، برنامه ریزی و پیگیری توسعه کمی و کیفی شبکه های مختلف آزمایشگاهی تشخیص و کنترل کیفی دامپزشکی

33- همکاری و مشارکت با مراجع بین المللی نظیر  WHO.OIE.FAO  و ... در چارچوب سیاست های سازمان دامپزشکی‌کشوردراجرای‌برنامه های مراقبت ومبارزه بابیماریهای دامی درسطوح ملی،منطقه ای وبین‌المللی

34-  اجراء برنامه های کنترل توزیع مواد بیولوژیکی و دارویی

35-  اجراء برنامه های استراتژیک تولید، ورود، صدور و توزیع انواع دارو، سرم، ضدعفونی کننده ها، سموم و مواد بیولوژیک و مواد اولیه آنها که به نحوی از انحاء مورد مصرف دامپزشکی میباشد

36-  اجراء دستورالعمل ها، ضوابط و استانداردهای تولید، واردات و توزیع وسایل و لوازم فنی، دارو ها، واکسن ها، سرمها، مواد بیولوژیک، سموم و مواد ضدعفونی کننده مورد مصرف دامپزشکی

37-  توسعه بخش درمان ، تشخیص وکنترل کیفی دارو ، واکسن و مواد بیولوژیکی

38-  توسعه پوشش بهداشتی دام  در برابر بیماریهای دام، طیور، آبزیان

39- مطالعه، سیاست گذاری، برنامه ریزی و تدوین ضوابط و مقررات رفاه دام در کشتارگاه ها، اماکن دامی و سیستم حمل و نقل دام

40-  مطالعه، ایجاد بانک اطلاعاتی، تجزیه و تحلیل داده ها و ارائه گزارش درارتباط با اصول ارزیابی‌خطر، اثربخشی و کیفیت فراورده های خام دامی و خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک، منابع ژنتیکی دام و موجودات تراریخته براساس آخرین یافته های مراکز معتبر علمی پژوهشی در جهان

41- مطالعه کتابخانه ای و میدانی، انجام ارزیابی‌خطر و ارائه گزارش در خصوص فراورده های خام دامی و خوراک دام، دارو و فراورده های بیولوژیک، منابع ژنتیکی دام و موجودات تراریخته در تمامی مراحل تولید ، بسته بندی، نگهداری ، توزیع و عرضه

42-  مرجع ذیصلاح برای تهیه مواد مرجع (Reference Material) ، تهیه استاندارد ملی در زمینه سوش های میکروبی ، کنترل مثبت و منفی ، آنتی ژن ، آنتی بادی و همچنین استانداردهای داروئی و فرآورده های بیولوژیک برای استفاده در مرکز و سایر آزمایشگاههای دامپزشکی

43-  مطالعه، سیاستگذاری ، برنامه ریزی و پیگیری برنامه ملی اعتبار بخشی آزمایشگاه های بخش دولتی و غیر دولتی دامپزشکی 

44- مطالعه ،نظارت، سیاستگذاری، ارزیابی، اظهار نظر، ممیزی، تدوین ضوابط و دستورالعمل، تعیین و اعلام استراتژی تولید، واردات، صادرات، نگهداری، توزیع، پخش، فروش، رها سازی و ثبت انواع موجودات ژنتیکی زنده تغییر شکل یافته حاصل از فناوری زیستی جدید و حفاظت از ذخائر ژنتیکی و بانک ژن و نظایر آن که به نحوی از انحاء مورد مصرف دامپزشکی می باشد

45- سیاست گذاری، برنامه ریزی، نظارت و استقرار  سامانه های GMP, HACCP در واحدهای تولیدی، توزیعی، عرضه و خدمات مرتبط با دامپزشکی

46- سیاستگذاری ، برنامه ریزی و پیگیری تامین و توسعه کمی وکیفی شاغلین بخش غیر دولتی دامپزشکی در شهرستان ها و مناطق کمتر توسعه یافته

47-  برنامه ریزی برای توسعه همکاری و مشارکت با تشکل های تولیدی، صنفی، مردم نهاد، بخش خصوصی و تعاونی ها

سیاستگذاری و برنامه ریزی به منظور تجهیز، پشتیبانی و استفاده بهینه از سخت افزار و نرم افزار مورد نیاز

الزامات برنامه (حقوقی، ساختاری، فرایندی)       

            

1- اصلاح و رفع خلاء های قانونی مرتبط با تاکید بر حمایت از حقوق مصرف کننده بر اساس مسئولیت محض تولید کننده        

2- تصویب قانون الزام به رعایت مقررات و اصول بهینه  تولید، نگهداری، توزیع، عرضه و خدمات بهداشتی

3- افزایش نسبت نیروهای متخصص شاغل در سازمان به کل نیروهای شاغل افزایش تعداد نیروهای شاغل در سازمان

افزایش سرانه آموزش های شغلی و مهارتی کارکنان سازمان

افزایش سرانه آموزش های شغلی و مهارت های حرف دامپزشکی غیر دولتی"  

4- افزایش میزان مشارکت و مسئولیت پذیری تشکل های تولیدی و خدماتی مرتبط با دامپزشکی در سیاستگذاری، برنامه ریزی و ارائه خدمات     

5- ایجاد و توسعه ساختارهای مدیریت دامپزشکی در تشکل های تولیدی و خدماتی مرتبط با دامپزشکی 

6- افزایش میزان سرمایه گذاری خارجی در طرح های خدماتی و تولیدی مرتبط با دامپزشکی

افزایش میزان اعزام نیروهای کار حرف دامپزشکی به خارج از کشور

افزایش تعداد مراکز تولیدی مرتبط با دامپزشکی دارای گواهی بهداشتی (IR وEC) منطبق بر ضوابط و مقررات بین المللی در تجارت یا صادرات "  

7-  افزایش سطح رفاه در کشتارگاه های دام و طیور

افزایش سطح رفاه در جایگاه های دام

 افزایش سطح رفاه در سیستم حمل و نقل دام "      

8- افزایش نسبت واحدهای داری مجوز بهداشتی به کل واحدهای موجود       

  • 1389/10/13 - 12:00
  • تعداد بازدید : 670
  • زمان مطالعه : 8 دقیقه

مهمترین راههای انتقال بیماری های مشترك بین انسان و دام

مقدمه:

میل وافر و سیری ناپذیر انسان در كشف رموز حیات و زدودن آلام و ناملایمات از عرصه زندگی، از انگیزه های مهمی بوده كه موفقیت های چشمگیری در جدال با عوامل ناگوار تهدید كننده حیات، نصیب بشر كرده است. این جدال و مبارزه در دوران شكوفایی دانش و فن آوری و رویكرد علمی به مسائل جهان از ژرفای بیشتری برخوردار و با نتایج درخشان تری قرین بوده است. با این وجود گویی این مبارزه پایانی نداشته و عوامل بیماری زا را تاب مستوری نیست و هر روز در چهره ای جدید رخ  می نمایند. امروزه علیرغم پیشرفت شگرف دانش پزشكی در كنترل و ریشه كنی عوامل بیماریهای عفونی شناخته شده، متاسفانه هراز گاهی عوامل جدید یا تغییر ماهیت یافته ای در چهره عفونت ها و بیماری های منشا گرفته از حیوانات، سلامت انسان را با خطر جدی تهدید می نمایند كه گاهی در صدر مسائل و مشكلات بین المللی قرار گرفته و توجه همه مردم را بخود معطوف می سازند. بیماریهایی مثل جنون گاوی، آنفلوانزای پرندگان و خوك، تب های خونریزی دهنده مثل تب كریمه كنگو، سارس و ..... از این جمله اند.

این عفونت ها و بیماریها به عنوان بیماریهای قابل انتقال بین انسان و دام یا اصطلاح قدیمی "بیماریهای مشترك بین انسان و دام" معروف می باشند. براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی بیماریهای مشترك یا زئونوز، بیماریهایی هستند كه بطور طبیعی بین حیوانات مهره دار و انسان انتقال می یابند. براساس آخرین اطلاعات از حدود 1700 عامل بیماریزای شناخته شده انسان حدود 49 درصد آنها زئونوز یا ناشی از حیوانات می باشند. از حدود 156 عامل بیماریزای نوپدید كه طی سه دهه گذشته شایع گردیده حدود 73 درصد آنها از عوامل مشترك شناخته شده اند. مخاطرات بیماریهای قابل انتقال برای جامعه انسانی بسیار بالا و بعلت وجود مخزن حیوانی كنترلشان مشكل است. عوامل ایجاد كننده این بیماریها كه عمدتا میكرب ها و انگل ها می باشند از راههای مختلف خوراكی، تنفسی، نفوذ از پوست و مخاطات و گزش های حیوانی و بندپایان به انسان منتقل می شوند. تماس با حیوانات -بنا به اقتضای شغل و محصولات دامی آلوده مثل گوشت، شیر و دیگر فراورده ها از منابع آلودگی انسان می باشند. بعضی از این بیماریها مثل هاری، تب های خونریزی دهنده، عفونت های گوارشی و تنفسی سالانه جان هزاران انسان را می گیرند و برخی مثل سل، تب مالت (بروسلوز)، سیاه زخم، لیشمانیوز و بعضی عفونت های انگلی مدت های مدیدی افراد مبتلا را رنج می دهند.

شیوه های انتقال بیماریهای مشترك :

برخی از عوامل بیماری های مشترك بصورت مستقیم در اثر تماس با حیوان یا مصرف گوشت، شیر و سایر فراورده های دامی آلوده به انسان منتقل می شوند.

 در صورتی كه برخی دیگر توسط ناقلین بی مهره (كنه، پشه و ...) منتقل میگردند. در مورد بعضی از عوامل عفونی مانند كرم كدو، كیست هیداتید و توكسوپلاسموز ، آلودگی انسان بعنوان بخشی از چرخه طبیعی انگل (بعنوان میزبان نهایی یا


 

میزبان واسط) انجام می شود. راه ورود عامل بیماری به بدن انسان برحسب نوع بیماری متفاوت و از راههای خوراكی، تنفسی، جلدی و نیش حیوانات بی مهره می باشد.

راههای پیشگیری از انتقال بیماریهای مشترك به انسان:

موثرترین اقدام برای پیشگیری از بیماریهای مشترك اجرای برنامه های مدون توسط ادارات كل و شبكه های دامپزشكی در جهت مبارزه با این گروه از بیماریها است كه لازم است این طرح ها و برنامه ها با حمایت دولت بی وقفه ادامه یابد. علی ایحال آگاهی عموم مردم از خطرات این عفونت ها و بیماریها، توجه جدی تولید كنندگان مواد غذایی به ضوابط و مقررات دامپزشكی برای تولید فراورده های غذایی سالم و بی خطر و آگاهی مصرف كنندگان و افراد در تماس با دام از ویژگی های محصولات دامی سالم و نحوه تماس با دام بسیار ضروری است. در این ارتباط لازم است نكات زیر مورد عنایت شهروندان عزیز قرار گیرد:

1-بیماری كشنده و دلخراش هاری از طریق گزش و بزاق حیوانات هار مثل سگ، گربه، روباه و دیگر حیوانات خونگرم به انسان انتقال می یابد. لذا بایستی در برخورد با حیوانات وحشی مهاجم و دارای علائم بیماری، مراقب گازگرفتگی بود و در صورت وقوع گازگرفتگی بلافاصله به مراكز بهداشتی مراجعه نمود. حیوانات اهلی خانگی یا سگهای گله باید بصورت منظم توسط درمانگاههای دامپزشكی علیه بیماری واكسینه شوند.

2-نگهداری حیوانات خانگی مثل سگ و گربه بدون مراقبت دامپزشكی علاوه بر بیماری هاری، می تواند سبب انتقال بیماریهای انگلی مثل كیست هیداتید، توكسوپلاسموز و ... شود. بنابراین باید بطور منظم زیر نظر دامپزشك داروهای ضدانگلی دریافت كنند

 

3-محل نگهداری حیوانات خانگی بایستی مرتبا تمیز و ضدعفونی و از تماس بچه ها و خانم های باردار با آنها پرهیز و از تماس حیوانات خانگی با حیوانات وحشی و ولگرد جلوگیری شود.




 


4-برای قطع چرخه زندگی انگل ها ضمن جلوگیری از كشتار قاچاق دام ضایعات كشتارگاهی بویژه قسمت های آلوده به كیست های انگلی باید از دسترس حیواناتی مثل سگ و گربه بدور باشند و به كارگاههای تبدیل ضایعات ارسال شوند.

5-میوه جات و سبزی های آلوده به مدفوع سگ و گربه و حیوانات وحشی دیگر می تواند موجب انتقال آلودگی های انگلی مثل كیست هیداتید و توكسوپلاسموز و ... به انسان شود. لذا قبل از مصرف بایستی با استفاده از چند قطره مایع ظرفشویی در یك ظرف آب كاملا شستشو و با استفاده از مواد ضدعفونی كننده مناسب ضدعفونی و سپس مصرف گردند.

6-گوشت قرمز بایستی از فروشگاه ها و قصابی های مجاز كه دارای مهر دامپزشكی روی لاشه می باشند تهیه گردد. مصرف گوشت های غیرمطمئن بویژه بصورت كبابی و نیم پز می تواند موجب انتقال آلودگی های میكربی و انگلی مثل كرم كدو به انسان گردد.

7-گوشت طیور فاقد بسته بندی مورد تایید دامپزشكی یا در صورت نگهداری در شرایط نامناسب و انقضای تاریخ مصرف می تواند موجب مسمومیت های غذایی مصرف كننده شود.

8-مصرف شیر و دیگر فراورده های لبنی غیرپاستوریزه مثل پنیرهای محلی و بستنی های سنتی تهیه شده از شیر غیرپاستوریزه می تواند موجب ابتلا به بیماری خطرناك تب مالت (بروسلوز) و دیگر عفونت های گوارشی خطرناك شود. لذا از مصرف شیر خام، ‌پنیر محلی، بستنی سنتی و دیگر محصولاتی كه از شیر خام و غیرپاستوریزه تهیه می شوند باید جدا اجتناب گردد.

9-تماس مستقیم دامداران با جنین های سقط شده و ترشحات زایمانی دامهای مذكور می تواند موجب انتقال بیماری تب مالت گردد لذا در خصوص تماس با دامهای مذكور باید نكات بهداشتی رعایت شود.

10-بعضی از بندپایان مثل كنه، مگس و پشه می توانند موجب انتقال بیماریهای خطرناكی مثل تب های خونریزی دهنده (تب كریمه كنگو) به انسان شوند. بنابراین باید محل نگهداری دامهای اهلی مثل گاو، ‌گوسفند و بز در اماكن روستایی از محل زندگی انسان جدا و مرتبا با سمپاشی مناسب از بندپایان ناقل مثل كنه، مگس و پشه پاكسازی شود.

 

  خلاصه ای از برخی بیماریهای قابل انتقال مهم



 


























































































بیماری مشترك


عامل بیماری


نحوه انتقال به انسان


نكات مهم


هاری


ویروس


گازگرفتگی توسط حیوانات هار و یا تماس بزاق حیوانات هار با زخم ها و خراش های جلدی


بیماری در انسان دلخراش بوده و عواقب وخیم و كشنده دارد.


تب كریمه كنگو


ویروس


تماس با ترشحات خونی لاشه آلوده یا از طریق نیش كنه آلوده


خونریزی های گسترده كه گاهی منجر به مرگ می شود.


آنفلانزای مرغی


ویروس


تماس با پرندگان آلوده


بیماری تنفسی و عمومی خطرناك كه در نهایت منجر به مرگ می شود.


جنون گاوی


پریون


مصرف مغز و اعصاب آلوده حتی بعد از حرارت دیدن


بیماری خطرناك و كشنده در اثر تخریب بافت مغز


سالمونلوز


باكتری


مصرف گوشت و فراورده های دامی آلوده (انواع گوشت قرمز و سفید)


عفونت های گوارشی خطرناك شبه حصبه


مشمشه


باكتری


تماس با اسب و تك سمی های آلوده


بیماری خطرناك و كشنده


لپتوسپیروز


باكتری


تماس با حیوانات، گاو، گوسفند و بز، جوندگان


ایجاد یرقان و ضایعات كلیوی در انسان


شاربن یا سیاه زخم


باكتری


جراحات اتفاقی و تماس با لاشه، پشم و پوست حیوانات (گاو، گوسفند و بز) تلف شده از بیماری یا نیش حشرات آلوده


بیماری بصورت انفرادی در دامداران و افراد در تماس با دام و ... اتفاق می افتد. فرم عمومی بیماری كشنده و زخم های جلدی بسیار بدخیم هستند.


بروسلوز (تب مالت)


باكتری


مصرف شیر خام و فراورده های لبنی غیرپاستوریزه دامهای ناقل یا تماس با ترشحات زایمان و جفت و جنین سقط شده آلوده (گاو ، گوسفند و بز)


بیماری در انسان آزار دهنده، طولانی مدت و دارای علائم و عوارض گوناگون است.


سل


باكتری


مصرف شیر خام یا گوشت آلوده دامهای مبتلا


بیماری مزمن و آزاردهنده


كیست هیداتید


انگل (كرم)


در اثر تماس با سگ آلوده یا مصرف سبزی آلوده


ایجاد كسیت های انگلی با عوارض مختلف در ارگان هائی مثل كبد، ریه و ...


كرم كدو


انگل


خوردن گوشت گاو آلوده خام یا نیمه پخته


آلودگی انگلی روده ای


توكسوپلاسموز


تك یاخته


تماس با حیوانات آلوده، گربه، گوسفند و بز، سگ و جوندگان


در خانم های باردار باعث سقط جنین یا جنین های غیرطبیعی می گردد.




 















































































































دام سالم                                                            غذای سالم                                                               انسان سالم

  





  • گروه خبری :
  • کد خبر : 180286
کلمات کلیدی

نظرات

0 نظر برای این مطلب وجود دارد

نظر دهید

لینک کوتاه